Lądowa energetyka wiatrowa w Polsce odnotowała w ostatnich latach przełomowe wyniki, stając się największym źródłem odnawialnej energii w kraju. Dane z marca 2024 roku potwierdzają funkcjonowanie 1400 instalacji wiatrowych o łącznej mocy 9320,4 MW, z których 8923,7 MW pochodziło z 799 największych instalacji przekraczających 1 MW mocy.
Sektor energetyki wiatrowej zanotował w 2023 roku historyczny przyrost mocy wynoszący 1261 MW. Wzrost ten osiągnięto głównie dzięki uruchomieniu dużych farm wiatrowych o mocy przekraczającej 30 MW. Energetyka wiatrowa odpowiadała już wówczas za 10,8% produkcji energii elektrycznej w Polsce, generując niemal 19 TWh energii, co oznaczało 15-procentowy wzrost w porównaniu do roku poprzedniego.
Dominacja największych inwestorów
Rynek energetyki wiatrowej w Polsce zdominowała Polska Grupa Energetyczna, która dysponuje mocą 797,2 MW w 22 farmach wiatrowych. Za liderem uplasowały się Polenergia oraz fundusz Mirova, który wzmocnił swoją pozycję po przeprowadzonych akwizycjach od EDPR.
Przełamanie barier regulacyjnych
Kluczowym momentem dla rozwoju sektora stała się liberalizacja wprowadzonej w 2016 roku ustawy odległościowej, znanej jako zasada 10H. Przepis wymagał zachowania minimalnej odległości wiatraka od zabudowań równej dziesięciokrotności jego wysokości, co znacząco ograniczało możliwości inwestycyjne. Zmiany regulacyjne z 2023 roku przyznały gminom większą elastyczność w planowaniu przestrzennym, co poprawiło perspektywy rozwoju sektora.
Lądowa energetyka wiatrowa potwierdza swoją pozycję najtańszego źródła energii w Polsce. Koszt produkcji energii z wiatru wynosi około 200 złotych za megawatogodzinę, a eksperci szacują, że liberalizacja zasady 10H może obniżyć te ceny o kolejne kilkadziesiąt złotych.
Ambitne cele na 2030 rok
Polska wyznaczyła sobie cel osiągnięcia 16 GW mocy w energetyce wiatrowej do 2030 roku zgodnie z Krajowym Planem na rzecz Energii i Klimatu. Plan ten wpisuje się w unijne założenia przewidujące, że do końca dekady wiatraki będą odpowiadać za 43% zużycia energii elektrycznej w Europie.
Instytut Energetyki Odnawialnej oszacował dodatkowy potencjał sektora na 5,8 GW mocy, który może być zainstalowany na terenach przemysłowych. Lasy Państwowe zaplanowały instalację 240 MW mocy do 2027 roku, co dodatkowo zwiększa perspektywy rozwoju.
Wyzwania do przezwyciężenia
Mimo pozytywnych trendów sektor wciąż boryka się z barierami infrastrukturalnymi. Główne przeszkody stanowią odmowy przyłączeń do sieci energetycznej oraz biurokratyczne utrudnienia spowalniające proces inwestycyjny.
Krytycy energetyki wiatrowej wskazują na niestabilność tego źródła energii, którego współczynnik wykorzystania mocy wynosi 20%, podczas gdy bloki gazowe czy węglowe osiągają 30-40%. Dodatkowo część społeczeństwa wyraża sprzeciw wobec lokalizowania turbin wiatrowych w odległości 500-700 metrów od zabudowań, powołując się na kwestie hałasu i wpływu na krajobraz.
Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce, który rozpoczął się w latach 90. XX wieku od pierwszego wiatraka o mocy 150 kW w Żarnowcu, osiągnął obecnie poziom pozwalający na realizację ambitnych celów klimatycznych. Kluczowe dla dalszego wzrostu będzie przyspieszenie procesów inwestycyjnych i skuteczne pokonanie pozostałych barier regulacyjnych.
dsai, fot